นาทีวิกฤต! วิธีรับมือและปฐมพยาบาลเบื้องต้น “ผู้ป่วยอวัยวะขาด” ที่คุณควรรู้

นาทีวิกฤต! วิธีรับมือและปฐมพยาบาลเบื้องต้น “ผู้ป่วยอวัยวะขาด” ที่คุณควรรู้
.

เมื่อเกิดอุบัติเหตุที่ทำให้อวัยวะส่วนใดส่วนหนึ่งขาด สิ่งแรกควรตั้งสติให้ดี และรีบปฐมพยาบาลผู้บาดเจ็บ ดังนี้

1.	โทรเรียกรถพยาบาล หรือสายด่วน 1669 จากนั้นควรห้ามเลือดให้เร็วที่สุด โดยใช้ผ้าสะอาดหรือผ้าก๊อซจำนวนมากปิดบาดแผล พร้อมกับยกแขนให้สูงกว่าระดับหัวใจ

2.	หากเลือดบริเวณบาดแผลยังไม่หยุดไหล ให้ใช้ผ้าสะอาดกดซ้ำให้แน่น เพื่อห้ามเลือด และยกแขนให้สูงกว่าระดับหัวใจ

3.	คอยสังเกตอาการผู้บาดเจ็บอย่างใกล้ชิด หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหาร เพื่อเตรียมตัวในการผ่าตัด แต่หากปวดบาดแผลมาก สามารถจิบน้ำเล็กน้อยเพื่อรับประทานยาแก้ปวดได้

4.	ในการห้ามเลือด ไม่ควรใช้เชือกหรือสายรัด หรือพยายามหลีกเลี่ยงการขันชะเนาะ เนื่องจากอาจทำให้รัดประสาทหลอดเลือดจนเนื้อเยื่อส่วนนั้นขาดเลือดได้

5.	หากมีเนื้อเยื่อบางส่วนติดกันอยู่ (ระหว่างร่างกายและอวัยวะที่ขาด) ให้พยายามประคองอวัยวะส่วนที่ขาดไม่ให้ถูกดึงรั้งไปมา เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดอันตรายไปมากกว่าที่เป็นอยู่ หากอุบัติเหตุนั้นเกิดที่อวัยวะส่วนแขน มือ หรือ นิ้วมือ ให้ใช้แผ่นไม้ลักษณะแบนตรง ในการให้ผู้ป่วยวางมือหรือแขน โดยให้เรียงนิ้วมือหรือมืออยู่ในสภาพใกล้เคียงปกติ ระวังไม่ให้มีการบิดงอ เพื่อป้องกันการขาดเลือดมากขึ้น

6.	หากมีน้ำเกลือสำหรับทำแผล ให้ทำความสะอาดอวัยวะที่ขาดออกจากร่างกายด้วยน้ำเกลือ แล้วห่อด้วยผ้าก๊อซชุบน้ำเกลือหมาดๆ นำอวัยวะใส่ถุงพลาสติก มัดปิดปากถุงให้แน่นด้วยหนังยาง แล้วนำใส่ในถังน้ำแข็ง ระมัดระวังอย่าให้อวัยวะนั้นสัมผัสโดยตรงกับน้ำและน้ำแข็ง เพื่อป้องกันไม่ให้อวัยวะที่ขาดเกิดการบวมน้ำ เมื่อเข้าสู่กระบวนการผ่าตัดต่อเข้ากับร่างกาย วิธีดังกล่าวจะช่วยเพิ่มโอกาสในการผ่าตัดต่ออวัยวะให้สำเร็จมากขึ้น

7.	หากไม่มีน้ำเกลือ ให้นำอวัยวะที่ขาดใส่ถุงพลาสติก มัดปิดปากถุงให้สนิท ห่อด้วยผ้าสะอาด และรีบนำส่งสถานพยาบาลโดยเร็วที่สุด

ขอบคุณข้อมูลจาก : ผศ.นพ.โอภาส พิณไชย
อาจารย์ประจำหน่วยศัลยศาสตร์ตกแต่ง ภาควิชาศัลยศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่