ภาวะโซเดียมต่ำ อันตรายกว่าที่คิด
.
หลายคนเข้าใจว่าการดื่มน้ำในปริมาณมากๆ จะส่งผลดีต่อสุขภาพ เพราะช่วยให้ร่างกายสดชื่นและขับของเสียได้ดี แต่รู้หรือไม่ว่า หากดื่มน้ำในปริมาณที่มากเกินไป หรือดื่มเร็วเกินไปในเวลาอันสั้น อาจทำให้เกิดภาวะ “โซเดียมในเลือดต่ำ” ได้!
.
การดื่มน้ำในปริมาณมาก ดีต่อสุขภาพจริงหรือไม่?
การดื่มน้ำในปริมาณที่พอเหมาะ ส่งผลดีต่อร่างกาย ทำให้ร่างกายสดชื่น แต่ถ้าดื่มมากเกินไปในเวลาอันสั้น อาจส่งผลทำให้โซเดียมในเลือดต่ำได้ เนื่องจากน้ำเคลื่อนที่จากในเลือดไปยังเซลล์สมอง ที่อยู่ในกะโหลกศีรษะส่วนปิด ทำให้สมองบวม และสามารถเป็นอันตรายถึงชีวิตได้
.
ตัวอย่างจากเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นจริง นักกีฬาวิ่งมาราธอนที่เสียเหงื่อจากการวิ่ง จะรู้สึกกระหายน้ำมาก ต้องดื่มน้ำเปล่าในปริมาณมากๆ จึงทำให้โซเดียมต่ำอย่างรวดเร็ว และรุนแรงถึงขั้นหมดสติ
.
สาเหตุที่ร่างกายต้องการโซเดียม โซเดียมเป็นเกลือแร่ที่สำคัญในร่างกาย ช่วยควบคุมสมดุลสารน้ำ เกลือแร่ต่างๆ ความดันโลหิต และการทำงานของระบบประสาทและกล้ามเนื้อ ร่างกายมนุษย์เปรียบได้กับซุป ถ้ามีโซเดียมอย่างพอเหมาะ ซุปก็จะมีรสชาติอร่อยและกลมกล่อม แต่ถ้าโซเดียมน้อยเกินไป หรือมีน้ำปริมาณมากเกินไปซุปก็จะมีรสชาติจืดชืด นำไปสู่จุดเริ่มต้นของความผิดปกติต่างๆ ที่อาจตามมาในอนาคต
.
ความเข้าใจผิดเกี่ยวกับการรักษาสมดุลโซเดียมในร่างกาย หลายคนอาจเข้าใจว่าหากปริมาณโซเดียมในร่างกายสูง การดื่มน้ำในปริมาณมาก จะทำให้ลดโซเดียมในร่างกายได้ แต่ในทางการแพทย์ต้องทราบผลเลือดและอาการต่างๆ ประกอบกัน รวมถึงความดันโลหิตเพื่อให้คำแนะนำในการรักษาต่อไป
.
ความอันตรายของภาวะโซเดียมต่ำ
• โซเดียมต่ำในระดับเล็กน้อย อาจไม่มีอาการ จะทราบผลได้โดยการเจาะเลือด
• โซเดียมต่ำในระดับกลาง จะมีอาการแบบไม่เฉพาะเจาะจง เช่น อ่อนเพลีย วิงเวียนศีรษะเล็กน้อย
• โซเดียมในระดับต่ำมากหรือต่ำอย่างรวดเร็ว อาจมีอาการคลื่นไส้อาเจียน ปวดศีรษะ ซึม หมดสติรวมถึงอาการชักเกร็ง ในระดับนี้ถือว่าเป็นภาวะฉุกเฉินทางการแพทย์ ต้องรีบนำส่งโรงพยาบาลเพื่อรับการรักษา
.
กลุ่มเสี่ยงที่จะเกิดภาวะโซเดียมต่ำ
• ผู้สูงอายุ โดยเฉพาะผู้ที่มีการรับประทานยาขับปัสสาวะร่วมด้วย
• ผู้ป่วยโรคเรื้อรัง เช่น โรคหัวใจ โรคตับ โรคไต
• คนทั่วไปที่ดื่มน้ำปริมาณมากๆ ในระยะเวลาอันสั้น
• ผู้ป่วยนอนโรงพยาบาลและมีการให้สารน้ำ
.
คำแนะนำ
• เมื่อรู้สึกกระหาย ให้ดื่มน้ำพอดับกระหาย ไม่ควรดื่มในปริมาณมากเกินไป
• คนที่ชอบออกกำลังกาย โดยเฉพาะการออกกำลังกายที่เสียเหงื่อมาก หรือออกกำลังกายอย่างหนัก การดื่มน้ำ ควรดื่มน้ำที่มีเกลือแร่ผสม
• คนที่มีโรคประจำตัวรวมถึงคนที่รับประทานยาลดความดันหรือยาขับปัสสาวะ ควรตรวจสุขภาพอย่างสม่ำเสมอ และไม่ควรซื้อยามารับประทานเองโดยที่ไม่ได้พบแพทย์
• หากมีอาการผิดปกติ ไม่ว่าอาการจะรุนแรงหรือไม่ แต่ถ้ามีอาการอย่างต่อเนื่อง แนะนำให้มาตรวจที่โรงพยาบาลเพื่อหาสาเหตุต่อไป
.
ภาวะโซเดียมต่ำเป็นภาวะที่เกิดขึ้นได้กับทุกคนและสามารถเป็นอันตรายถึงชีวิตได้ แต่สามารถป้องกันได้ง่ายๆ เพียงแค่ดื่มน้ำในปริมาณที่ “พอเหมาะ” ในแต่ละวัน ไม่ดื่มมากเกินไป ในเวลาที่รวดเร็วเกินไป เพียงเท่านี้ก็ทำให้ห่างไกลจากภาวะโซเดียมต่ำได้
.
ขอขอบคุณข้อมูลจาก : ผศ.นพ.สุรเชษฐ์ วงษ์นิ่ม อาจารย์ประจำหน่วยวิชาโรคไต ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ มช.
เรียบเรียงโดย: นางสาวธัญญลักษณ์ สดสวย นักประชาสัมพันธ์ งานสื่อสารองค์กร และนางสาวจิณณพัต นิลแนม ตำแหน่งนักศึกษาฝึกประสบการณ์ จากมหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่
ภาพ/ข่าว: งานสื่อสารองค์กร คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
.
#โซเดียมต่ำ #MedCMU #คณะแพทยศาสตร์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ #แพทย์เชียงใหม่ #แพทย์มช #หมอสวนดอก #แพทย์สวนดอก #โรงพยาบาลสวนดอก #MedCMUในมือคุณ #สื่อสารองค์กรMedCMU