👩🏻‍🦳วันสตรีวัยทองโลก(World Menopause Day) วันที่ 18 ตุลาคม 2568

วันสตรีวัยทองโลก(World Menopause Day) วันที่ 18 ตุลาคม 2568 

.

วันสตรีวัยทองโลกคือวันที่ 18 ตุลาคม ของทุกปี ซึ่งองค์การอนามัยโลก (WHO) และสมาคมวัยทองระหว่างประเทศ (International Menopause Society) กำหนดขึ้นเพื่อสร้างความตระหนักรู้เกี่ยวกับสุขภาพของสตรีวัยทอง วัตถุประสงค์คือเพื่อให้ความรู้และความเข้าใจเกี่ยวกับความเสี่ยงด้านสุขภาพหลังหมดประจำเดือน รวมถึงการเปลี่ยนแปลงและการดูแลตนเองในช่วงวัยทอง 

.

เช็คสัญญาณเตือน“วัยทอง” อายุน้อยก็เป็นได้ 

วัยทองคืออะไร?

วัยทอง หรือ วัยหมดระดู เป็นภาวะที่รังไข่เริ่มผลิตฮอร์โมนลดลง โดยเฉพาะฮอร์โมนเอสโตรเจน ซึ่งส่งผลต่ออวัยวะต่างๆ เช่น มดลูก กระดูก หลอดเลือด และสมอง ผู้หญิงไทยส่วนใหญ่มักเข้าสู่วัยทองในช่วงอายุ 49-51 ปี และอาจมีอาการนำมาก่อน 4-8 ปี โดยแพทย์จะวินิจฉัยเมื่อไม่มีประจำเดือนอย่างน้อย 12 เดือน 

.

ปัจจัยที่ทำให้เข้าสู่วัยทองเร็วขึ้น

• การสูบบุหรี่

• ภาวะทุพโภชนาการ

• รูปร่างผอมบาง

• การผ่าตัดอุ้งเชิงกราน ที่รบกวนเส้นเลือดไปเลี้ยงรังไข่ เช่น การตัดมดลูก

• พันธุกรรม 

.

การเปลี่ยนแปลงที่สังเกตได้

• ประจำเดือนมาผิดปกติ

• อาการร้อนวูบวาบ เหงื่อออกมาก และหนาวสั่นทันทีหลังจากนั้น

• อารมณ์แปรปรวน ความจำลดลง

• อาการทางระบบสืบพันธุ์และทางเดินปัสสาวะ ช่องคลอดแห้ง ปัสสาวะลำบากหรือบ่อยขึ้น 

.

ผลกระทบระยะยาว

• เพิ่มความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือด

• มวลกระดูกและมวลกล้ามเนื้อลดลง เสี่ยงต่อโรคกระดูกพรุน

• ปัญหาทางระบบสืบพันธุ์และทางเดินปัสสาวะ 

.

การดูแลสุขภาพในวัยทอง

• รับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่

• รับประทานแคลเซียม 800-1000 มก./วัน และวิตามินดี 600-800 IU/วัน

• ลดโซเดียม ไม่เกิน 2400 มก./วัน

• รับประทานโปรตีน 1-1.2 กรัม/กก.ของน้ำหนักตัว/วัน

• หลีกเลี่ยง อาหารเค็ม ชา กาแฟมากเกินไป

• งดสุราและบุหรี่

• ออกกำลังกายสม่ำเสมอ เน้นออกกำลังกายแบบ Weight Bearing หรือ Resistance Training

• หลับพักผ่อนให้เพียงพอ มีกิจกรรมผ่อนคลาย ลดความเครียด

• ตรวจสุขภาพประจำปี และคัดกรองมะเร็ง 

.

แหล่งอาหารที่แนะนำ

• แคลเซียม: ถั่ว เต้าหู้ เมล็ดงาดำ ผักใบเขียว ปลาเล็กปลาน้อย กุ้ง

• วิตามินดี: ไข่ นม ปลา . ภาวะรังไข่เสื่อมก่อนวัย (อายุน้อยก็เป็นได้) เป็นภาวะที่รังไข่หยุดทำงานก่อนอายุ 40 ปี ซึ่งมีผลกระทบต่อสุขภาพรุนแรงกว่าวัยทองตามธรรมชาติ โดยอาการและผลกระทบจะรุนแรงและยาวนานกว่า ปัจจุบันพบมากขึ้นถึง 3% จากเดิมที่พบเพียง 1% 

.

สาเหตุของภาวะรังไข่เสื่อมก่อนวัย

• โรคทางพันธุกรรม

• ภาวะภูมิคุ้มกันต่อต้านร่างกายตนเอง

• การติดเชื้อ เช่น คางทูม

• สารพิษบางอย่าง

• ผลข้างเคียงจากการรักษาทางการแพทย์ เช่น เคมีบำบัด การฉายรังสีที่อุ้งเชิงกราน หรือการผ่าตัดมดลูก 

.

การรักษาภาวะวัยทอง สามารถรักษาได้ด้วยฮอร์โมน (MHT) ตามข้อบ่งชี้ซึ่งต้องได้รับการประเมินและดูแลจากแพทย์ ช่วยบรรเทาอาการ เพิ่มมวลกระดูก และปรับคุณภาพชีวิตให้ดีขึ้นเช่นเดียวกัน การรักษารังไข่เสื่อมก่อนวัย การใช้ฮอร์โมนทดแทนนั้นมีประโยชน์ทั้งทางด้านการรักษาและป้องกัน 

.

วัยทองและภาวะรังไข่เสื่อมก่อนวัยสามารถจัดการได้ หากได้รับการดูแลที่เหมาะสม การดูแลสุขภาพด้วยโภชนาการที่ดี ออกกำลังกาย และลดปัจจัยเสี่ยง จะช่วยให้ผ่านช่วงเวลานี้ไปได้อย่างมีคุณภาพและมีความสุข 

.

ขอขอบคุณข้อมูลจาก : ผศ.นพ.ณัฐพัชร์ จันทรสกา อาจารย์ประจำภาควิชาสูติศาสตร์และนรีเวชวิทยา คณะแพทยศาสตร์ มช.

เรียบเรียง : นางสาวนันทพร ระบิน

ภาพ / ข่าว : งานสื่อสารองค์กร คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ .

#MedCMU #คณะแพทยศาสตร์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ #โรงพยาบาลสวนดอก #โรงพยาบาลมหาราชนครเชียงใหม่ #แพทย์เชียงใหม่ #แพทย์มช #หมอสวนดอก #แพทย์สวนดอก #MedCMUในมือคุณ #สื่อสารองค์กรMedCMU #วัยทอง